Այս տեսակետը ապացուցելու համար Օ՛Կոննորը արհեստականորեն դեժավյուի զգացողություն առաջացնող մի շարք փորձեր է անցկացրել: Դրա համար նա հետազոտության մասնակիցների համար մի քանի բառ է հնչեցրել, որոնք կապված են մի ընդհանուր հասկացությամբ։ Օրինակ՝ շղթայում են «անկողին»,«բարձ» և «գիշեր» բառերը, բայց չկա «քնել» բառը:
Բառային շղթան լսած մասնակիցներին անմիջապես հարցրել են, թե լսել են արդյոք «ք» հնչյունով որևէ բառ: Բոլորը միաձան ասել են՝ ոչ: Մի որոշ ժամանակ անց կրկին հնչել է նույն հարցը, ու ամենատարածված պատասխանը «քնելն» է եղել: Մարդկանց սկսել էր թվալ, թե իրենք լսել են այդ բառը, քանի որ այն տրամաբանորեն շատ լավ համընկնում է հնչած հաջորդականությանը։ Ուղեղը «մտածել է» մասնակիցների փոխարեն նրանց սեփական հիշողությունները։ Հենց այդ պահին են նրանք ունեցել դեժավյուի ուժեղ զգացում։ Ֆունկցիոնալ մագնիտա-ռեզոնանսային տոմոգրաֆիայի օգնությամբ գիտնականները պարզել են, որ այսպիսի պահերին ավելի ակտիվ աշխատում են ուղեղի այն մասնիկները, որոնք պատախանատու են որոշումներ կայացնելու համար, ոչ թե հիշողությունների։
Օ՛Կոննորը եզրակացրել է, որ դեժավյուի ժամանակ այդ մասնիկները հետևում են մեր հիշողություններին և սխալներ փնտրում։ Հենց նրանք «սայթաքում են» անկանոնությունից, տեղնուտեղը ակտիվանում են, ու մենք սարսափելի զգացողություն ենք ունենում, թե սա մեզ հետ արդեն եղել է։ Կանադացի մեկ այլ հետազոտողի՝ Ստեֆան Կելերի (Stefan Köhler) կարծիքով՝ «...դեժավյուն կարող է լինել մեր ուղեղում կոնֆլիկտի լուծման հետևանքը»։
Տեսակետի հաստատման համար դեռ շատ տվյալներ է անհրաժեշտ հավաքել, սակայն եթե դա ճիշտ դուրս գա, ապա դեժավյուի երևույթը վերջապես բացահայտված կլինի։ Դա ասելով՝ այդ դեպքում կհասկանանք մեր հիշողությունների որակի՝ ուղեղի կատարած ստուգումը և բացահայտումը այն անհամապատասխանության, որ կա մեր իրոք հիշածի և նրա մեջ, ինչ կարծում ենք, թե հիշում ենք։
0 մեկնաբանություն:
Post a Comment