Իսլամի հետևորդները սովորաբար առաջնորդվում են հետևյալ
խոսքերով.՝ «Մարդիկ
չունեն
իրավունքներ,
նրանք
ունեն
միայն
պարտականություններ»:
Մուսուլմանների
ամենագլխավոր
պարտականությունը
դա
Աստծուն
ծառայելն
է,
դիմելը
Աստծուն՝
ինչպես
ստրուկն
իր
տիրոջը:
Նրանցից
այն
մեկը,
ով
վախենում
է
միայն
Աստծուց,
ավելի
բարձր
է
դասվում
մյուս
մանր
բաներից
վախեր
ունեցողներից
և
ստանում
է
խալիֆի,
կամ
Աստծո
«փոխանորդի»
կոչում:
Նա
հետևում
է
մուսուլմանների
բոլոր
պարտականությունների
կատարմանը,
բայց
այնուամենայնիվ
իսլամի
հետևորդների
մեծ
մասը
պարտաճանաչ
կերպով,
իրենց
կամքով
են
կատարում
դրանք:
Իսլամում կան թույլատրելի(հալալ) և անթույլատրելի(հարամ) օրենքներ:
Մուսուլմանների համար հիմնական մտահոգության առարկան կյանքի անդադար ընթացքն է, որը բաժանվում է մասերի և կարգավորվում նոր կարգավիճակի փոխադրվելու արարողություններով, այնպիսին, ինչպիսիք են՝ թլպատումը, հարսանիքը և թաղումը: Ամենաընդհանուր հարցերը, որոնք վերաբերվում են դուալիզմին՝ թույլատրելիին և անթույլատրելիին իսլամում, և որոնք ունեն մեծ նշանակություն մուսուլմանների առօրյա կյանքում, վերաբերվում են սննդին: Ղուրանը և Հադիսը պարունակում են պատվիրաններ, որոնք թելադրում են, թե որ տեսակի կերակուրներն են թույլատրվում և՝ որոնք արգելվում: Սննդի հիմնական տեսակները մտնում են թույլատրելիի բաժնում, բայց անթույլատրելի են խոզի միսը, արյունը և ոգելից խմիչքը: Բացի այդ, արգելված է ուտել ցանկացած միս, որը հասանելի է դարձել հարամի(անթույլատրելի) օրենքներով. անասունի սպանդը պետք է իրականացվի թույլատրելի օրենքներով: Արգելված մսի շարքին են պատկանում նաև միջատների, ժանիքավոր կենդանիների, ինչպես նաև մագիլավոր թռչունների միսը(վերջին երկուսը գիշատիչներն են): Հետաքրքիր է, որ ի տարբերություն հուդայական դիետայի նորմերի, մուսուլմանները համարում են թույլատրելի ծովային կենդանիների օգտագործումը՝ այն պայմանով, որ այդ կենդանիները ափին ապրած չլինեն (այսպիսով՝ թույլատրվում են կետերը և բացառվում՝ երկկենցաղները):
Հարամի և հալալի մեջ են մտնում օրենքներ՝ վերաբերող նաև ամուսնությանը և բաժանմանը, սեռական կյանքին, հագուստին, զարդեր կրելուն, սպորտին և հանգստին, գործնական հարաբերություններին, այլ կրոններ դավանողների, կամ պարզապես ոչ մուսուլմանների հետ հարաբերություններին: Տղամարդը, որը ընդունում է իսլամը հասուն տարիքում, պարտավոր է անցնել թլպատման արարողությունը: Բացի այդ, մուսուլման դառնալ ցանկացողները պետք է ընդունեն որևէ իսլամական անուն, որին կարող է գումարվել իրենց նախկին անունը: Տարածված անուններից են Աբդուլլաh(Աստծո ծառա), Մուհամմեդ, Ալի, Աիշա, Խադիջա, Ֆատիմա և այլն: Մուսուլման դառնալու, իսլամական ումմային միանալու համար պետք է պարզապես մաքուր և անկեղծ սրտով արտասանել մուսուլմանական Շախադան.` «Չկա ուրիշ աստված, բացի Աստծուց; Մուհամմեդը Աստծո կողմից աշխարհ ուղարկված առաքյալն է»: Եվ դա պետք է արտասանել մյուս բոլոր մուսուլմանների ներկայությամբ:
Իսլամական արարողությունները մուսուլմանին ուղեկցում են իր ծննդյան օրվանից, շարունակվում մինչև մահը և նույնիսկ դրանից հետո: Ամենափոքր տարիքից սկսվում է Ղուրանի ընթերցումը: Տղաներն ու աղջիկները կարող են միասին խաղալ մինչ դեռահասության շրջանը, բայց հետո՝ հասունացման շրջանում, երկու հակառակ սեռերի ներկայացուցիչները առանձնապես են դաստիարակվում:
Մուսուլմանների համար հիմնական մտահոգության առարկան կյանքի անդադար ընթացքն է, որը բաժանվում է մասերի և կարգավորվում նոր կարգավիճակի փոխադրվելու արարողություններով, այնպիսին, ինչպիսիք են՝ թլպատումը, հարսանիքը և թաղումը: Ամենաընդհանուր հարցերը, որոնք վերաբերվում են դուալիզմին՝ թույլատրելիին և անթույլատրելիին իսլամում, և որոնք ունեն մեծ նշանակություն մուսուլմանների առօրյա կյանքում, վերաբերվում են սննդին: Ղուրանը և Հադիսը պարունակում են պատվիրաններ, որոնք թելադրում են, թե որ տեսակի կերակուրներն են թույլատրվում և՝ որոնք արգելվում: Սննդի հիմնական տեսակները մտնում են թույլատրելիի բաժնում, բայց անթույլատրելի են խոզի միսը, արյունը և ոգելից խմիչքը: Բացի այդ, արգելված է ուտել ցանկացած միս, որը հասանելի է դարձել հարամի(անթույլատրելի) օրենքներով. անասունի սպանդը պետք է իրականացվի թույլատրելի օրենքներով: Արգելված մսի շարքին են պատկանում նաև միջատների, ժանիքավոր կենդանիների, ինչպես նաև մագիլավոր թռչունների միսը(վերջին երկուսը գիշատիչներն են): Հետաքրքիր է, որ ի տարբերություն հուդայական դիետայի նորմերի, մուսուլմանները համարում են թույլատրելի ծովային կենդանիների օգտագործումը՝ այն պայմանով, որ այդ կենդանիները ափին ապրած չլինեն (այսպիսով՝ թույլատրվում են կետերը և բացառվում՝ երկկենցաղները):
Հարամի և հալալի մեջ են մտնում օրենքներ՝ վերաբերող նաև ամուսնությանը և բաժանմանը, սեռական կյանքին, հագուստին, զարդեր կրելուն, սպորտին և հանգստին, գործնական հարաբերություններին, այլ կրոններ դավանողների, կամ պարզապես ոչ մուսուլմանների հետ հարաբերություններին: Տղամարդը, որը ընդունում է իսլամը հասուն տարիքում, պարտավոր է անցնել թլպատման արարողությունը: Բացի այդ, մուսուլման դառնալ ցանկացողները պետք է ընդունեն որևէ իսլամական անուն, որին կարող է գումարվել իրենց նախկին անունը: Տարածված անուններից են Աբդուլլաh(Աստծո ծառա), Մուհամմեդ, Ալի, Աիշա, Խադիջա, Ֆատիմա և այլն: Մուսուլման դառնալու, իսլամական ումմային միանալու համար պետք է պարզապես մաքուր և անկեղծ սրտով արտասանել մուսուլմանական Շախադան.` «Չկա ուրիշ աստված, բացի Աստծուց; Մուհամմեդը Աստծո կողմից աշխարհ ուղարկված առաքյալն է»: Եվ դա պետք է արտասանել մյուս բոլոր մուսուլմանների ներկայությամբ:
Իսլամական արարողությունները մուսուլմանին ուղեկցում են իր ծննդյան օրվանից, շարունակվում մինչև մահը և նույնիսկ դրանից հետո: Ամենափոքր տարիքից սկսվում է Ղուրանի ընթերցումը: Տղաներն ու աղջիկները կարող են միասին խաղալ մինչ դեռահասության շրջանը, բայց հետո՝ հասունացման շրջանում, երկու հակառակ սեռերի ներկայացուցիչները առանձնապես են դաստիարակվում:
Աղբյուրը՝ www.nelliharutyunyan.wordpress.com
Չգիտեմ ումից է կատարված թարգմանությունը, սակայն բովանդակությունը շատ թերի է: Իրականում իսլամը շատ խորունկ փիլիսոփայություն ունի: Ղուրանում մանրամասնորեն տրված են բոլորի իրավունքներն ու պարտականությունները: Նույնիսկ կանայք ունեն բացառիկ իրավունքներ: Կրոնական ամեն մի ծես ունի իր տրամաբանությունը: Իսլամի մասին գրելուց առաջ Ղուրան կարդացեք, այլապես կարժանանաք ֆրանսիացի լրագրողների ճակատագրին:
ReplyDeleteՀարգելի Գեղարվեստի ավագ դպրոց, տեղեկացնում եմ, որ թարգմանությունը կատարվել է ”Религиозные традиции мира”. Часть шестая
DeleteФредерик М. Денни ”Ислам и мусульманская община” գրքից: Եթե ցանկանում եք` կարող եք վերցնել գիրքը և ամբողջությամբ կարդալ: Ուզում եմ նշել, որ թարգմանիչը ոչ մի պատասխանատվություն չի կրում թարգմանության մեջ տեղ գտած կարծիքների կամ բերված փաստերի համար:
Հ.Գ. Վստահեցնում եմ, որ ոչ մի լրագրողի ճակատագրի չենք արժանանա:
Շնորհակալություն
Նարեկ Սահակյան
《Թարգմանիր》 ամսագրի գլխավոր խմբագիր